ข้อมูลเกี่ยวกับมาตรฐานสายไฟฟ้า

โดยสรุปดังนี้ มาตรฐาน มอก. สายไฟมีมานานแล้ว ตั้งแต่ มอก. 11-2518 ต่อมาได้ปรับปรุงเป็น มอก. 11-2531 จนปัจจุบัน ประเทศไทยได้ใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าตามมาตรฐาน IEC มากขึ้น ดังนั้นกระทรวงอุตสาหกรรมจึงได้ปรับปรุง มาตรฐานสายไฟฟ้าใหม่ โดยให้เป็นไปตามมาตรฐาน IEC 60227 ซึ่งก็คือ มาตรฐาน มอก. 11-2553 โดยกระทรวงอุตสากรรมได้ประกาศมาตรฐานนี้ตั้งแต่วันที่ 2 พฤศจิกายน 2555 แล้วให้ใช้บังคับหลังประกาศ 270 วัน ดังนั้น มาตรฐานใหม่นี้ จึงมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 31 กรกฎาคม 2556

กําหนดให้ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์
แรงดันไฟฟ้าที่กําหนดไม่เกิน  ๔๕๐/๗๕๐  โวลต์ 
ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน 
พ.ศ.  ๒๕๕๕

ภูมิพลอดุลยเดช  ป.ร.
ให้ไว้  ณ  วันที่  ๒๔  ตุลาคม  พ.ศ. ๒๕๕๕
เป็นปีที่  ๖๗  ในรัชกาลปัจจุบัน 

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศว่า

โดยที่เป็นการสมควรปรับปรุงกำหนดให้ผลิตภัญฑ์อุตสาหกรรมสายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้ากำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน และได้ดำเนินการตามความในมาตรา ๑๘ แห่งพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ.๒๕๑๑ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (ฉบับที่ ๖) พ.ศ.๒๕๔๘ แล้ว

อาศัยอำนาจตามความในมาตรา ๑๘๗ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และมาตรา ๑๗ แห่งพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ อันเป็นกฏหมายที่มีบทบัญญัติบางประการเกี่ยวกับการกำจัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล ซึ่งมาตรา ๒๙ ประกอบกับมาตรา ๓๓ มาตรา ๔๑ และ มาตรา ๔๓ ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย บัญญัติให้กระทำโดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชกฤษฎีกาขึ้นไว้ ดังต่อไปนี้

มาตรา ๑ พระราชกฤฎีกานี้เรียกว่า “ พระราชกฤษฎีกากำหนดให้ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้า ที่กำหนดไม่เกิด ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน พ.ศ. ๒๕๕๕ ”

มาตรา ๒ พระราชกฤษฎีกานี้ให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกำหนดสองร้อยเจ็ดสิบวัน นับแต่วันประกาศราชกิจจานุเบกษาเป้นต้นไป

มาตรา ๓ ให้ยกเลิกพระราชกฤษฎีกากำหนดให้ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟทองแดง หุ้มด้วยโพลิไวนิลคลอไรด์ต้องเป็นไปตามมาตฐาน พ.ศ. ๒๕๓๒

มาตรา ๔ ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟหุ้มด้วยโพลิไวนิลคลอไรด์แรงดันไฟฟ้ากำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ ต้องเป็นไปตามมาตรฐานใดมาตรฐานหนึ่ง ดังต่อไปนี้

(๑) มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๓-๒๕๕๓ ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่๔๒๖๕ (พ.ศ.๒๕๕๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ เรื่อง ยกเลิกมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สายไฟฟ้าหุ้มฉนวนโพลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ เล่ม ๓ สายไฟฟ้าไม่มีเปลือกสำหรับงานติดตั้งถาวร และกำหนดมาตรฐาน ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ เล่ม ๓ สายไฟฟ้าไม่มีเปลือกสำหรับงานติดตั้งยึดกับที่ ลงวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๓

(๒) มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๔-๒๕๕๓ ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรมฉบับที่ ๔๒๖๖ (พ.ศ. ๒๕๕๔๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ เรื่อง ยกเลิกมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สายไฟฟ้าหุ้มฉนวนโพลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ เล่ม ๔ สายไฟฟ้ามีเปลือกสำหรบการติดตั้งถาวร และกำหนดมาตรฐานผลิตภํณฑ์อุตสาหกรรม สายไฟฟ้าหุ้มฉนวนโพลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ เล่ม ๔ สายไฟฟ้ามีเปลือกสำหรับงานติดตั้งยึดกับที่ ลงวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๓

(๓) มาตรฐานที่ มอก.๑๑ เล่มที่ ๕-๒๕๕๓ ตามมประกาศกระทรวงอุตสาหกรรมฉบับที่ ๔๒๖๗ (พ.ศ.๒๕๕๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิคภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ เรื่อง ยกเลิกและกำหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ เล่น ๕ สายอ่อน ลงวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๓

(๔) มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๑๐๑-๒๕๕๓ ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ ๔๒๖๘ (พ.ศ. ๒๕๕๓) ออกตามความในพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ. ๒๕๑๑ เรื่อง ยกเลิกและกำหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ เล่ม ๑๐๑ สายไฟฟ้ามีเปลือยสำหรับงานทั่วไป ลงวันที่ ๒๐ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๓

มาตรา ๕ ให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมรักษาการตามพระราชฤษฎีกานี้

หมายเหตุ : เหตุผลในตอนประกาศใช้พระราชกฤษฎีกาฉบับนี้ คือ เนื่องจากได้มีการปรับปรุงมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ ขึ้นใหม่ โดยประกาศกระทรวงอุสาหกรรม รวม ๖ ฉบับ ได้แก่ เล่ม ๑ ข้อกำหนดทั่วไป มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๑-๒๕๕๓ เล่ม ๒ วิธีการทดสอบ มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๒-๒๕๕๓ เล่ม ๓ สายไฟฟ้าไม่มีเปลือกสำหรับงานติดตั้งยึดกับที่ มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๓-๒๕๕๓ เล่ม ๔ สายไฟฟ้ามีเปลือกสำหรับงานติดตั้งยึดกับที่ มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๔-๒๕๕๓ เล่ม ๕ สายอ่อน มาตรฐานเลขที่ มอก.๑๑ เล่ม ๑๐๑-๒๕๕๓และได้มีการดำเนินการรับฟังความคิดเห็นของตัวแทนของกลุ่มผู้มีส่วนได้เสียหรือผู้มีประโยชน์เกี่ยวข้องรบถ้วนตามความในมาตรา ๑๘ แห่งพระราขบัญญัติตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม พ.ศ.๒๕๑๑ ซึ่งได้แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (ฉบับที่ ๖) พ.ศ. ๒๕๔๘ แล้ว สมควรยกเลิกพระราชกฤษฎีกากำหนดให้ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟฟ้าทองแดงหุ้มโพลิไว้นิลคลอไรด์ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน พ.ศ. ๒๔๓๒ และตราพระราชกฤษฎีกานี้ขึ้นใช้บังคับแทน เพื่อให้สอดคล้องกับมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมสายไฟฟ้าหุ้มฉนวนพอลิไวนิลคลอไรด์ แรงดันไฟฟ้าที่กำหนดไม่เกิน ๔๕๐/๗๕๐ โวลด์ ที่ได้ปรับปรุงใหม่ จึงจำเป็นต้องตราพระราชกฤษฎีกานี้ 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

โดยสรุปสาระสําคัญสําหรับสายไฟฟ้ามาตรฐานใหม่ดังต่อไปนี้

แรงดันไฟฟ้าในมาตรฐานใหม่เปลี่ยนไป สายไฟฟ้าตามมาตรฐานใหม่กําหนดแรงดันไฟฟ้าใช้งานเป็นค่า U₀/U ไว้ไม่เกิน 450/750 โวตล์ แรงดัน U₀ หมายถึง แรงดันเปรียบเทียบกับดินเป็นค่ารากของกำลังสองเฉลี่ย (r.m.s.)

และ U หมายถึง แรงดันไฟฟ้าระหว่างงตัวนําเป็นค่ารากของกําลังสองเฉลี่ยเช่นกัน อุณหภูมิของสายก็มีเปลี่ยนแปลงสายไฟฟ้าตามมาตรฐานเดิมกําหนดอุณหภูมิใช้งานไว้ที่ 70^C ค่าเดียว

แต่สายตามมาตรฐานใหม่นี้กําหนดอุณหภูมิใช้งานของสาย ไว้สองค่าคือ 70^C และ 90^C ชนิดของฉนวนยังคงเป็นพีวีซีฉนวนของสายไฟฟ้าตามมาตรฐาน มอก.11-2553  เป็นพอลิไวนิลคลอไรด์ทั้งชนิดที่มีอุณหภูมิงาน 70O^C และ 90O^C

แต่ในรายละเอียดของฉนวนจะต่างกันฉนวนแบ่งเป็น 3 ชนิดคือ

• PVC/C สําหรับสายไฟฟ้าใช้งานติดตั้งถาวร  
• PVC/D สําหรับสายไฟฟ้าอ่อน(flexible cable)
• PVC/E สําหรับสายทนความร้อนที่ใช้ภายในอาคาร สีของสายไฟฟ้าก็เปลี่ยนไปด้วย มาตรฐานฉบับใหม่กําหนดให้สายดินเป็นสีเขียวแถบเหลือง สายนิวทรัลเป็นสีฟ้า สําหรับสายเส้นไฟจะใช้สีน้ําตาล ดําและสีเทา ตามลําดับ การทําสีจะทําที่ฉนวนของสาย ดังนั้นสีของสายไฟฟ้าจะเป็นดังนี้
• สายแกนเดี่ยว ไม่กําหนดสี
• สาย2 แกนสีฟ้า และน้ําตาล
• สาย3 แกน สีเขียวแถบเหลือง ฟ้า น้ําตาล หรือ น้ําตาล ดํา เทา
• สาย4 แกน สีเขียวแถบเหลือง น้ําตาล ดํา เทา หรือ ฟ้า น้ําตาล ดํา เทา
• สาย5 แกน สีเขียวแถบเหลือง ฟ้า น้ําตาล ดํา เทา 

การกําหนดรหัสชนิด ขนาดและแรงดันของสาย ในมาตรฐานใหม่นี้การแบ่งชนิดของสายไฟฟ้า จะเลียงแบบมาตรฐาน IEC 60227 เรียกว่ารหัสชนิดการกําหนดรหัสชนิดจะใช้หมายเลข 2 ตัวตามหลัง มาตรฐานอ้างอิง IEC หมายเลขแรกเป็นการระบุชั้นพื้นฐานของสายไฟฟ้าและหมายเลขที่สองเป็นการ ระบุแบบเฉพาะที่อยู่ในชั้นพื้นฐานของสายไฟฟ้านั้น

ขนาดของสายไฟฟ้าตามมาตรฐานใหม่ก็ต่างไปจากเดิมบ้าง สําหรับแรงดันใช้งานนั้นแม้ใน มาตรฐานจะกําหนดพิกัดแรงดันของสายไฟฟ้าไว้ไม่เกิน 450/750 โวลต์ก็ตาม แต่ในรายละเอียดของ สายไฟฟ้าแต่ละชนิดอาจมีแรงดันใช้งานต่ํากว่าได้รหัสชนิดของสายเป็นดังนี้

หมายเลขแรกเป็น 0 หมายถึง สายไฟฟ้าไม่มีเปลือก สําหรับงานติดตั้งถาวร แบ่งย่อยเป็น 8 ชนิดคือ

01 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มีเปลือกแบบตัวนําสายแข็ง (rigid) สําหรับงานทั่วไป อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศาเซลเซียสกําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 01 มีขนาดตั้งแต่ 1.5 ตร.มม. จนถึง 400 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 450/750 โวลต์

02 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม้มีเปลือก แบบตัวนําสายอ่อน(flexibleconductor) สําหรับ งานทั่วไป อุณหภูมิของตัวนํา70องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227IEC 02 มีขนาดตั้งแต่ 1.5 ตร.มม. จนถึง 240 ตร.มม. แรงดันใช้งาน450/750 โวลต์

05 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มีเปลือก แบบตัวนําเสอนเดี่ยว สําหรับงานเดินสายไฟฟ้า ภายใน อุณหภูมิของตัวนํา70 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC05 มีใช้งานเพียง 3 ขนาดคือ 0.5, 0.75 และ 1.0 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

06 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มีเปลือก แบบตัวนําสายอ่อน สําหรับงานเดินสายไฟฟ้า ภายใน อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC06 มีใช้งานเพียง 3 ขนาดคือ 0.5, 0.75 และ 1.0 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

07 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มีเปลือก แบบตัวนําเสอนเดี่ยว สําหรับงานเดินสายไฟฟ้า ภายใน อุณหภูมิของตัวนํา 90 องศาเซลเซียสกําหนดรหัสชนิดเป็น60227 IEC07 มีใช้งาน 5 ขนาดคือ 0.5,0.75,1.0,1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

08 หมายถึง สายไฟฟ้าแกนเดี่ยวไม่มีเปลือก แบบตัวนําสายอ่อน สําหรับงานเดินสายไฟฟ้า ภายใน อุณหภูมิของตัวนํา 90 องศาเซลเซียสกําหนดรหัสชนิดเป็น60227I EC08 มีใช้งาน 5 ขนาดคือ 0.5,0.75,1.0,1.5 และ 2.5 ตร.มม. (Sq.mm) แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

หมายเลขแรกเป็น 1 หมายถึง สายไฟฟ้ามีเปลือกสําาหรับงานติดตั้งถาวรมี 1 ชนิดคือ

10 หมายถึง สายไฟฟ้ามีเปลือกพอลิไวนิลคลอไรด์เบา อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 10 เป็นสายชนิดหลายแกน มีตั้งแต่ 2ถึง 5 แกนมีขนาด 1.5 ตร.มม. ถึง 35 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์

หมายเลขแรกเป็น 4 หมายถึง สายไฟฟ้าอ่อนไม่มีเปลือกสําหรับงานเบา 2 ชนิดคือ

41 หมายถึง สายทินเซลแบน อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 41 เป็นสายชนิด 2 แกน มีขนาดเดียวคือ 0.8 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์

43 หมายถึง สายอ่อนสําหรับไฟประดับตกแต่งภายใน อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 43 เป็นสายชนิดแกนเดี่ยวมี 2 ขนาดคือ 0.5 และ 0.75ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์

หมายเลขแรกเป็น 5 หมายถึง สายไฟฟ้าอ่อนมีเปลือกสําหรับการใช้งานปกติ 4 ชนิดคือ

52 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไวนิลคลอไรด์เบา อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 52 เป็นสายชนิด 2 และ 3 แกนมี 2 ขนาดคือ 0.5และ0.75 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์

53 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไวนิลคลอไรด์ธรรมดา อุณหภูมิของตัวนํา 70 องศา เซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 53 เป็นสายชนิดหลายแกนมีตั้งแต่ 2 ถึง 5แกนมี 4 ขนาดคือ 0.75,1.0,1.5และ 2.5 ตร.มม.แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์
56  หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไวนิลคลอไรด์เบา ทนความร้อน อุณหภูมิของตัวนํา 90 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227IEC 56 เป็นสายชนิด 2 และ 3 แกนมี 2 นาดคือ 0.5 และ 0.75 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/300 โวลต์
57 หมายถึง สายอ่อนมีเปลือกพอลิไวนิลคลอไรด์ธรรมดา ทนความร้อน อุณหภูมิของตัวนํา 90 องศาเซลเซียส กําหนดรหัสชนิดเป็น 60227 IEC 57 เป็นสายชนิดหลายแกน มีตั้งแต่ 2 ถึง 5 แกนมี 4 ขนาดคือ 0.75,1.0,1.5 และ 2.5 ตร.มม. แรงดันใช้งาน 300/500 โวลต์ สายตามมาตรฐานเดิมบาง ชนิดและบางขนาดก็ยังมีใช้งาน

เอกสารอ้างอิงจากการไฟฟ้านครหลวง