คุณสมบัติและมาตรฐานของสายทนไฟ
(FRC : Fire Resistance Cable)
|
|
หลายคนกำลังสับสน ระหว่าง สายทนไฟ (FRC : Fire Resistance Cable) กับ สายต้านการลามไฟ (FD : Flame Retardant Cable) และ สายไม่ปล่อยควันและก๊าซกรด (LSHF : Low Smoke Halogen free) ว่ามันแตกต่างกันอย่างไรจริง ๆ ชื่อที่เรียกทั้ง 3 อย่างนี้ มันเป็น คุณสมบัติของสายทนไฟ FRC
|
ซึ่งการที่จะเป็นสายทนไฟ (FRC : Fire Resistance Cable) ได้จะต้องมีคุณสมบัติดังต่อไปนี้ ครบ 4 ข้อ คือ
|
(ตาราง 1) ชื่อตารางมาตรฐานสายทนไฟ Fire Resistance Cable (FRC)
|
1. คุณสมบัติต้านการติดไฟ (Fire Resistance)
|
คุณสมบัติต้านทางการติดไฟ คือ สายไฟยังสามารถนำกระแสไฟฟ้าไปจ่ายโหลดได้อยู่แม้จะเกิดไฟไหม้สายนั้น ซึ่งปกติจะหุ้มตัวนำด้วยแผ่น Mica tape ซึ่งสามารถทนไฟได้เป็นระยะเวลาและอุณหภูมิในการทดสอบต่าง ๆ
|
(ตาราง 2) ชื่อสมบัติสายทนไฟ Fire Resistance Cable (FRC) มาตรฐาน BS 6387
|
โดยอธิบายจากตาราง ภาพแสดงสายทนไฟ ตามมาตรฐานที่ใช้ในการทดสอบคือ BS 6387 ที่มีการทดสอบทั้งความร้อน ทั้งการสั่นสะเทือนและการฉีดน้ำ โดยแบ่งระดับการทดสอบที่ระดับต่างกัน ซึ่งส่วนใหญ่สายที่ผ่านการทดสอบตามมาตรฐาน BS 6387 นี้ ที่มีขายก็จะเป็นระดับ CWZ เป็นส่วนใหญ่
C
|
ทดสอบที่อุณหภูมิ 950C เป็นเวลา 3 ชม. |
W
|
มีการพ่นน้ำในระหว่างทดสอบด้วย
|
Z
|
มีการเคาะจุดยึดสายไฟเพื่อจำลองแรงกระแทกด้วย
|
|
|
(ตาราง 3) สมบัติการต้านทานการลุกไหม้ Flame Propagation หรือ Flame Retardant
ทดสอบตามมาตรฐาน IEC 60331
|
และอีกมาตรฐานคือ IEC 60331 ก็จะเป็นการทดสอบแค่ความร้อนที่ 830C และแรงกระแทกแต่จะไม่มีการพ่นน้ำ เหมือนของ BS 6387 (ดังนั้นการทดสอบตาม BS 6387 CWZ จะเข้มข้นกว่า IEC 60331) ภาพจาก(ตาราง 3)
และก็มีมาตรฐาน มอก.2757-2559 ออกมา ซึ่ง มอก.ฉบับนี้ อ้างอิงตาม IEC 60331 (เป็น มอก.ไม่ใช่ภาคบังคับ)
และมีมาตรฐาน มอก.3197-2564 ออกมา ซึ่ง มอก.ฉบับนี้ อ้างอิงตาม BS 6387 ระดับการทดสอบ CWZ (เป็น มอก.ไม่ใช่ภาคบังคับ)
|
|
2. คุณสมบัติต้านการลุกไหม้หรือต้านการลามไฟ (Flame Retardant)
|
คุณสมบัติต้านการลุกไหม้หรือต้านการลามไฟ คือ ฉนวนของสายไฟเมื่อติดไฟแล้วจะไม่ลามไฟไปเรื่อย ๆ (ซึ่งติดไฟกับลามไฟไม่เหมือนกันนะ ติดไฟ คือถ้าจุดไฟจ่อที่ฉนวนสายไฟก็จะติดไฟได้ แต่ไม่ลามไฟ คือ ถ้าเอาไฟที่จ่ออยู่ออก ไฟก็จะดับไปเองไม่ลามไปเรื่อย ๆ
|
มาตรฐานที่ใช้ในการทดสอบคือ IEC 60332 ซึ่งแบ่งเป็น IEC 60332-1 และ IEC 60332-3
|
(ตาราง 4) สมบัติการต้านทานการลุกไหม้ Flame Propagation หรือ Flame Retardant
ทดสอบตามมาตรฐาน IEC 60332-1
|
IEC 60332-1 คือ การทดสอบโดยใช้ไฟตะเกียงเผาไปที่สายไฟแค่ 1 เส้น ยาว 600 มม. แล้วเผาตามเวลาที่กำหนด เช่น สายที่เส้นผ่านศูนย์กลางไม่เกิน 25 มม. ก็ให้เผา 60 วินาที เมื่อเผาแล้ววัดจากปลายสายด้านบนลงมาถึงระยะที่เปลวไฟลามมาถึงต้องได้มากกว่า 50 มม. จึงถือว่าผ่าน เป็นต้น (ซึ่งมาตรฐานการทดสอบแบบนี้เป็นการทดสอบแบบเดี่ยวกับการทดสอบการลามไฟของสายที่มีฉนวนเป็น PVC ตามมาตรฐาน มอก.11-2553 เล่มที่ 2 นั้นเอง)
|
|
(ตาราง 5) สมบัติการต้านทานการลุกไหม้ Flame Propagation หรือ Flame Retardant
ทดสอบตามมาตรฐาน IEC 60332-3
|
IEC 60332-3 คือ การทดสอบที่เข้มขึ้น คือจะเอาสายหลายเส้นมาเผาในเตาเผาใช้ไฟที่แรงขึ้น เชื้อเพลิงหรือสายที่ติดไฟได้มากขึ้น โดยการทดสอบจะมีหลาย Category A,B,C,D ซึ่งส่วนใหญ่จะทนสอบกันที่ Cat.C คือเอาสายหรือวัถุดิบที่ติดไฟ 1.5 ลิตร/ม. เวลาที่ใช้ในการเผา 20 นาที เมื่อเผาแล้ว วัดระยะจากหัวไฟที่ใช้เผาต้องมีระยะถูกเผาไหม้ไม่เกิน 2.5ม. ถึงจะถือว่าผ่านการทดสอบตาม IEC 60332-3 Cat.C (ซึ่ง มาตรฐานนี้เป็นการทดสอบการลามไฟของสายที่มีฉนวนเป็น XLPE เช่น สาย CV ซึ่งสาย CV ที่ผ่านการทดสอบนี้ก็จะมีชื่อว่าสาย FD-CV หรือบ้างผู้ผลิตอาจจะเรียกชื่อว่าสาย FR-CV)
|
และก็มีมาตรฐาน มอก.2756-2559 ออกมา ซึ่ง มอก.ฉบับนี้ อ้างอิงตาม IEC 60332-3 Cat.C (เป็น มอก.ไม่ใช่ภาคบังคับ)
|
|
(ตาราง 6) สมบัติการปล่อยก๊าซกรด ทดสอบตามมาตรฐาน IEC 60754-2
|
3. คุณสมบัติไม่ปล่อยก๊าซกรด (Acid Gas Emission)
|
คุณสมบัติไม่ปล่อยก๊าซกรด คือ สายไฟเมื่อถูกไฟไหม้ส่วนสารประกอบที่ฉนวนสายไฟจำให้เกิดก๊าซขึ้น และก๊าซบ้างอย่างก็จะทำให้เกิดเป็นกรด ซึ่งมีคุณสมบัติการกัดกร่อนสูง ดังนั้นสายไฟจะต้องไม่มีสารฮาโลเจน (Zero Halogen หรือ Halogen free)
มาตรฐานที่ใช้ในการทดสอบคือ IEC 60754-2 การทดสอบจากตัดฉนวนสายไฟเป็นชื้นเล็ก ๆ ประมาณ 1000mg แล้วมาใส่ถาดเผา แล้วนำน้ำที่ได้จากไอ มาวัดค่า pH ต้องไม่น้อยกว่า 4.3 คือไม่เป็นกรด และมาวัดค่า Conductivity ต้องไม่เกิน 10us/mm. จึงจะถือว่าผ่าน
และก็มีมาตรฐาน มอก.2757-2559 ออกมา ซึ่ง มอก.ฉบับนี้ อ้างอิงตาม IEC 61034-2 (เป็น มอก.ไม่ใช่ภาคบังคับ)
|
|
(ตาราง 7) สมบัติการปล่อยควัน ทดสอบตามมาตรฐาน IEC 61304-2
|
|
4. คุณสมบัติไม่ปล่อยควัน (Smoke Emission หรือ Low smoke)
|
คุณสมบัติไม่ปล่อยควัน คือ สายเมื่อเกิดไฟไหม้สายแล้วจะต้องไม่ก่อให้เกิดควัน หรือต้องไม่มากเกินไปจนไปลดการทองเห็น และทำให้คนสำลักควันเสียชีวิตได้
มาตรฐานที่ใช้ในการทดสอบคือ IEC 601034-2 จะเป็นการทดสอบความหนาแน่นของควันที่เกิดจากการเผาไหม้สาย โดยจะทดสอบในห้องทึบ ทำการเผาสายไฟไปจนเปลวไฟดับ แล้วยิ่งแสงผ่านเข้าไปในห้อง แล้ววัดค่าความเข้มของแสงต้องไม่น้อยกว่า 60% จึงจะถือว่าผ่าน
และก็มีมาตรฐาน มอก.2758-2559 ออกมา ซึ่ง มอก.ฉบับนี้ อ้างอิงตาม IEC 61034-2 (เป็น มอก.ไม่ใช่ภาคบังคับ)
|
|
|
ตารางสรุป คุณสมบัติของสายทนไฟ FRC, สายต้านการลามไฟ FD และสายไม่ปล่อยก๊าซกรดและควัน LSHF จะต้องมีคุณสมบัติของสายดังต่อไปนี้ :
|