ประเภทของรางไฟ และการติดตั้งสายไฟสำหรับรางไฟ

เมื่อพูดถึงรางไฟก็แน่นอนว่าต้องมาควบคู่กับการเดินสายไฟ ซึ่งสายไฟ และรางไฟต้องมีความสัมพันธ์กันเพื่อความปลอดภัยในการติดตั้ง และใช้งาน โดยจะแบ่งการติดตั้งสายไฟไปตามประเภทหลัก ๆ ของรางไฟซึ่งได้แก่ รางไวร์เวย์ , รางเคเบิ้ลเทรย์ และรางเคเบิ้ลแลดเดอร์มาเรียนรู้จากบทความของ อ.ลือชัย ทองนิล (ประธานสาขาวิศวกรรมไฟฟ้าของวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์)

1. รางไวร์เวย์ (wireways)

รางไวร์เวย์ หรือ รางเดินสายไฟ โดยจะมีลักษณะเป็นรางปิดมิดชิด โดยจะสามารถป้องกันฝุ่นละออง และสัตว์เล็กๆได้ดี แข็งแรง ทนทาน ส่วนใหญ่ทำจากเหล็กพ่นด้วยสีฝุ่น Epoxy ป้องกันการเกิดสนิมได้ดี สามารถใช้ได้ทั้งในโรงงาน และอาคารบ้านเรือน ใช้ได้ทั้งในอาคาร และกลางแจ้ง แต่ถ้าจะใช้กลางแจ้งต้องเป็นชนิดกันฝน ข้อดีของรางไวร์เวย์ คือสามารถเดินสายไฟฟ้าได้จำนวนมาก 

การติดตั้ง 

• เลือกใช้รางเดินสายไฟที่มีความแข็งแรง จับยึดทุกระยะไม่เกิน 3 เมตร หากกรณีติดตั้งในแนวดิ่งอาจเพิ่มระยะจับยึดเป็น 4.5 เมตร 
• ห้ามต่อรางตรงจุดที่เป็นผนัง หรือพื้น เพราะสถานที่ติดตั้งต้องสามารถตรวจสอบ และบำรุงรักษาได้อย่างสะดวก 
• ห้ามใช้รางเป็นสายดิน แต่รางต้องมีความต่อเนื่องทางไฟฟ้าตลอดตามความยาวของราง
• ในรางไวร์เวย์สามารถเดินสายไฟได้ทุกชนิด ทุกขนาด รวมทั้งสายดิน ควรระวังพื้นที่หน้าตัดของสายรวมฉนวนทุกเส้นต้องไม่เกิน 20% ของพื้นที่หน้าตัดรางไวร์เวย์ และจำนวนสายที่มีกระแสไหลไม่ควรเกิน 30 เส้น

2. รางเคเบิ้ลเทรย์แบบระบายอากาศ    

รางเคเบิ้ลเทรย์แบบระบายอากาศ จะเป็นรางไฟที่มีช่องระบายอากาศ การติดตั้งสายไฟฟ้า และการบำรุงรักษาทำได้ง่าย โดยจะทำจากเหล็กพ่นด้วยสีฝุ่น Epoxy เพื่อป้องกันการเกิดสนิมได้ดี สามารถใช้ได้ทั้งโรงงาน และอาคารทั่วไป เหมาะกับการเดินสายไฟจากหม้อแปลงไฟฟ้ามาที่ MDB จะมีหลายขนาดให้เลือกใช้ตามความต้องการ รางเคเบิ้ลเทรย์จะมีความแข็งแรงกว่ารางไวร์เวย์ อีกทั้งยังสามารถเดินสายไฟฟ้าได้จำนวนมาก

การติดตั้ง 

• เลือกใช้รางที่มีความแข็งแรงไม่เสียรูป จับยึดตามความเหมาะสม 
• สถานที่ติดตั้งรางไฟเคเบิลเทรย์ต้องมีที่ว่างเพียงพอที่ตรวจสอบ และบำรุงรักษาได้สะดวก 
• รางเคเบิ้ลเทรย์ต้องมีความต่อเนื่องตลอดความยาวทั้งทางกล และทางไฟฟ้า 
• ห้ามใช้รางเคเบิ้ลเทรย์เป็นสายดิน การติดตั้งภายในอาคารจำเป็นต้องใช้สายไฟฟ้าที่มีคุณสมบัติต้านเปลงเพลิงด้วย

ชนิดของสายไฟฟ้าที่วางบนรางเคเบิ้ลเทรย์

1. สายเคเบิ้ลชนิดเอ็มไอ (mineral insulated cable), ชนิด MC (metal-clad cable) และ ชนิด AC (armored cable)

2. สายเคเบิ้ลแกนเดียวชนิดมีเปลือกนอกทั้งในระบบแรงสูงและแรงต่ำ และขนาดไม่เล็กกว่า 25 ตร.มม.

3. สายดินทุกขนาด

4. สายเคเบิ้ลหลายแกนในระบบแรงสูงและระบบแรงต่ำทุกขนาด

5. สายชนิดหลายแกนสำหรับควบคุมสัญญาณและไฟฟ้ากำลัง

6. ท่อร้อยสายชนิดต่าง ๆ

การเดินสายไฟฟ้า สายไฟฟ้าที่วางในรางเคเบิ้ลเทรย์ทำได้ 3 แบบคือ 

• วางแบบเรียงชิดติดกัน 
• ระยะห่างกันเส้นเว้นเส้น 
• แบบสามเหลี่ยม

3. รางเคเบิ้ลแลดเดอร์    

รางเคเบิ้ลแลดเดอร์ หรือรางไฟแบบขั้นบันได จะมีลักษณะเป็นขั้น ๆ บันได โดยจะมีผนังด้านข้าง การติดตั้งสายไฟฟ้าและบำรุงรักษาต้องทำได้ง่าย ทำจากเหล็กพ่นด้วยสีฝุ่น Epoxy เพื่อป้องกันการเกิดสนิมได้ดี สามารถใช้ได้ทั้งโรงงาน และอาคารทั่วไป แต่ส่วนมากที่นิยมกันจะเป็นแบบชุบกัลวาไนซ์ เหมาะสำหรับติดตั้งภายนอกอาคาร ทนแดด ทนฝน และใช้งานได้ยาวนาน เหมาะกับการเดินจากหม้อแปลงไฟฟ้ามาที่ MDB จะมีหลายขนาดให้เลือกใช้ตามความต้องการ รางเคเบิ้ลแลดเดอร์จะมีความแข็งแรงกว่ารางไวร์เวย์ สามารถเดินสายไฟฟ้าได้จำนวนมาก 

การติดตั้ง 

• เลือกใช้รางที่มีความแข็งแรงไม่เสียรูปจากการใช้งาน จับยึดตามความเหมาะสม 
• สถานที่ติดตั้งต้องให้มีที่ว่างเพียงพอเพื่อตรวจสอบ และบำรุงรักษาได้สะดวกตลอดความยาวของราง 
• รางเคเบิ้ลแลดเดอร์ต้องมีความต่อเนื่องตลอดความยาวทั้งทางกล และทางไฟฟ้า แต่ห้ามใช้รางเป็นสายดิน 
• การติดตั้งภายในอาคารต้องใช้สายไฟฟ้าที่มีคุณสมบัติต้านแปลงเพลิงด้วย

สายและจำนวนสายไฟฟ้า ชนิดของสายไฟฟ้าที่วางบนรางเคเบิลต้องเป็นดังนี้

1. สายเคเบิ้ลชนิด MI (mineral insulated cable) , ชนิด MC (metal-clad cable) และ ชนิด AC (armored cable)

2. สายเคเบิ้ลแกนเดียวชนิดมีเปลือกนอกทั้งในระบบแรงสูงและแรงต่ำ และขนาดไม่เล็กกว่า 25 ตร.มม.

3. สายดินทุกขนาด

4. สายเคเบิ้ลหลายแกนในระบบแรงสูงและระบบแรงต่ำทุกขนาด

5. สายชนิดหลายแกนสำหรับควบคุมสัญญาณและไฟฟ้ากำลัง

6. ท่อร้อยสายชนิดต่าง ๆ

การเดินสายไฟฟ้า สายไฟฟ้าที่วางในรางเคเบิ้ลแลดเดอร์ทำได้ 3 แบบคือ 

• วางแบบเรียงชิดติดกัน 
• แบบมีระยะห่างกันเส้นเว้นเส้น 
• แบบสามเหลี่ยม

ในการจะเลือกใช้วิธีการเดินสายไฟ มีความสำคัญทั้งในด้านความสะดวกในการติดตั้ง การบำรุงรักษา และความปลอดภัย รวมถึงค่าใช้จ่ายในการลงทุนด้วย สิ่งที่สำคัญจะต้องสอดคล้องตามข้อกำหนดของมาตรฐานการติดตั้งทางไฟฟ้าสำหรับประเทศไทยที่ทั้งการไฟฟ้านครหลวง และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคยอมรับด้วย เพื่อความปลอดภัยสูงสุด รวมถึงการใช้รางไฟที่มีคุณภาพของ KJL ก็จะช่วยในเรื่องของความปลอดภัย สินค้าแข็งแรง ทนทาน ใช้งานได้ในระยะยาว ขอบคุณที่มาของบทความดี ๆ จาก อ.ลือชัย ทองนิล (ประธานสาขาวิศวกรรมไฟฟ้าของวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์)

credit : KJL